Overcingel in Assen heeft nog altijd de allure die huizen van notabelen vroeger hadden. Bestuurders, dokters, notarissen, pastoors en schoolhoofden woonden toen graag in huizen waar hun status van af te lezen viel. Het meest opvallende aan Overcingel is toch wel de tuin. Die is fraai en vooral groot. Het is de tuin die maakt dat het huis zijn charme heeft weten te bewaren, ondanks het oprukken van de stad. Door het groen is Overcingel een geweldige plek voor kinderen en volwassen.
Maar een tuin is vooral fijn als het weer meewerkt. Als het regent of heel koud is, blijf je toch liever binnen. Op de bank hangen met een beeldscherm is dan vaak het alternatief voor wandelingen en spelletjes in de buitenlucht. Hoe zat dat vroeger? Met welke spellen vermaakten de bewoners van een huis als Overcingel zich als het dagen achter elkaar regende? Het antwoord op die vraag is deels in het in het huis zelf te vinden.
Het bijzondere aan Huize Overcingel is namelijk dat de laatste particuliere bewoner niet alleen het huis en de tuin, maar ook het grootste deel van de inboedel aan Drents Landschap heeft nagelaten. Daar haar hoort het nodige speelgoed bij. Het meest opvallende speelgoed bevindt zich op zolder. Daar staat onder meer een grote miniatuurtrein opgesteld. Beneden liggen onder meer een fraai dambord en andere bordspellen.
Je zou het misschien niet vermoeden, maar dat speelgoed stond symbool voor de status van de bewoners. Schaken, dammen en ganzenborden waren speelse manieren om de kinderen van de elite bekend te maken met hun toekomstige verantwoordelijkheden. Speelgoed leerde ze vaardigheden die later goed van pas konden komen. Voor ouderen waren spelletjes een verfijnde manier om die vaardigheden bij te houden.
Speelgoed van goede kwaliteit, zoals fraai uitziende bordspellen, poppenhuizen en tinnen soldaatjes, waren duur in aanschaf. Ze werden dus vooral gemaakt voor kinderen van betere komaf. Met de komst van de industriële revolutie begon ook de productie van speelgoed te veranderen. Verbeterde en goedkopere technieken zorgden ervoor dat bepaalde voorheen dure soorten speelgoed ook bereikbaar werden voor kinderen uit andere sociale klassen. Het verloor met andere woorden aan exclusiviteit en werd minder dan voorheen een statussymbool.
Het bijzondere van Huize Overcingel als cultureel erfgoed schuilt dus niet alleen in de architectuur van het huis en in de tuin en het park. Het bijzondere zit ook in de details, zoals in de verhalen achter het speelgoed.
Parcival Bessems, 2020
Geef een reactie